انتظار 118

درخت نهی شده چه درختی بود؟ (بخاطر روشن شدن مطلب از آیه 35 سوره بقره)

ودرکتاب عیون اخبارالرضا(علیه السلام)،ازعبدالسلام هروی،روایت آمده که گفت:بحضرت رضا(علیه السلام)عرضه داشتم: یا بن رسول اللّه(صلی الله علیه و آله و سلم)!،از درختی که آدم وحوا ازآن خوردند برایم بگو، تا بینم چه درختی بود؟

چون مردم درباره آن اختلاف دارند، بعضی روایت می کنند: که گندم بوده بعضی دیگر روایت می کنند: که درخت حسد بوده ، حضرت فرمود: هر دو درست است ، عرضه داشتم : با اینکه دو معنای متفاوت دارد، چطور ممکن است هر دو درست باشد؟ فرمود: ای ابی صلت ، یک درخت بهشت میتواند چند نوع باشد، مثلا درخت گندم میتواند انگور هم بدهد، چون درخت بهشت مانند درختهای دنیا نیست ، و آدم بعد از آنکه خدای تعالی باو احترام کرد، و ملائکه را وا داشت تا برای او سجده کنند، و او را داخل بهشت کرد، در دل با خود گفت : آیا خدا بشری گرامی تر از من خلق کرده است؟ خدای عز و جل از آنچه در دل او گذشت ، خبردار شد، پس او را ندا داد: که سر خود را بلند کن ، و بساق عرش بنگر، تا چه می بینی ؟ آدم سر بسوی عرش بلند کرد، و بساق عرش نگریست ، و در آن دید که نوشته : (لا اله الا اللّه ، و محمد رسول اللّه )، و علی بن ابیطالب امیرالمؤ منین ، و همسرش فاطمه سیده زنان عالمیان ، و حسن و حسین دو سید جوانان اهل بهشتند، آدم پرسید: پروردگارا، اینان چه کسانیند؟ خدای عز و جل فرمود: ای آدم اینان ذریه های تواند و از تو بهترند، و از همه خلایق من بهترند، و اگر اینها نبودند، من تو را، و بهشت و دوزخ ، و آسمان و زمین ، را خلق نمی کردم ، پس زنهار مبادا بچشم حسد بر اینان بنگری ، که از جوار من بیرون خواهی شد.

پس آدم بچشم حسدبرآنان نظرافکند،وآرزوی مقام ومنزلت آنان کرد،وخداوندشیطان رابراومسلط ساخت،تاسرانجام ازآن درخت که نهی شده بودبخورد،وبرحوا هم مسلطش کرد،او هم بمقام فاطمه بچشم حسد نگریست،تاآنکه ازآن درخت بخورد.همچنانکه آدم خورد،ودرنتیجه خدایتعالی هردو را ازبهشت بیرون کرده،بزمین فرستاد،تادرجوارزمین باشند.(درخت درخت گندم بوده ولی ثمره اش حسد شده است)[1]

فَأزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانا فِیهِ^f وَقُلْنَا اهْبِطُواْ بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ^? وَلَکُمْ فِی الْأرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَی حِینٍ[2]

* برخوردشیطان باحضرت آدم(علیه السلام) ??? لغزش آدم(علیه السلام) و حوا توسط شیطان

                           ???بیرون رانده شدن آدم(علیه السلام) وحوا(وشیطان)ازبهشت بخاطرلغزش

* خطاب خدا به آدم(علیه السلام) ??? (اهْبِطُواْ) (آدم(علیه السلام)وحواو شیطان و نسل آدم(علیه السلام))به زمین فرودآیید

 ?? دشمن همدیگر خواهید بود(بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ)

?? محدودیت زندگی در زمین و برخورداری ازنعمتهای زمینی(وَلَکُمْ فِی الْأرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَی حِینٍ)

بارها دیده اید که وقتی میخواهند میخی را از دیوار بیرون آورند،آنرا بالا و پایین کرده و این سو و آن سو حرکت میدهند و از این طریق میخ را سست کرده و بیرون میکشند.

جالب اینجاست که به اولیاء و دوستان خدا « اوتاد » میگویند. و اوتاد جمع « وتد » به معنای میخ است. نامگذاری آن شاید به این علت باشد که خداوند به برکت وجود آنها هستی را میخکوب و پا برجا نگه میدارد... و شیطان برای اینکه انسان را از خداوند سبحان دور کند همین کار لغزش و این سو و آن سو کردن را انجام میدهد و می لغزاند و اینگونه بود که آدم(علیه السلام) از باغ ملکوت بیرون کشیده شد. همچنانکه میخ پس از کنده شدن به گوشه ای می افتد،آدم(علیه السلام) وحوا نیزبه گوشه ای از این کره خاکی افتادند.[3]

شاخسار

سخت در اندیشه بودم!

در اینکه چرا از همه چیز توانستم برید جز از خود!

گریه کودکم مرا آشفته ساخت، و رشته افکارم برید، پرسیدم: چرا میگرید؟!

مادرش گفت: از من، نارنج میخواهد!

و به گوشش فرو نمیرود که: نارنجها سبزند، و نارِس، و خام، و از شاخه ها دست برنمیدارند!

و من، پاسخم را یافتم!                      

برندارد میوه تا خام است دست از شاخسار

زاهد ناپخته را از خود بریدن مشکل است.[4]

پیام ها:

1 . خطر شیطان ، برای بزرگان نیز هست . او به سراغ آدم و حوّا آمد. (فَأزَلَّهُمَا)

2 . شیطان ، دشمن دیرینه ی نسل بشر است . زیرا از روز اوّل به سراغ پدر و مادر ما رفت . (فَأزَلَّهُمَا)

3 . انسان به خودی خود، ممکن الخطا و وسوسه پذیر است . (أزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ)

4 . هرانسانی بخاطر استعدادها و لیاقتهایی که دارد بهشتی است،ولی خلافها او راسقوط میدهد.( فَأخْرَجَهُمَا)

5 . از نافرمانی خداوند و عواقب تلخ وسوسه های ابلیس ، عبرت بگیریم . تحت نفوذ شیطان قرار گرفتن ، برابر با خروج از مقامات الهی و محرومیّت از آنهاست . (فَأزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ... فَأخْرَجَهُمَا)

6 . زندگی دنیا، موقّتی است . (إِلَی حِینٍ)[5] 

{مثل بذر در دل خاک تا فرصتی برای بهره وری باشد}

(این دشمنی که در آیه شریفه آمده می توان گفت که به نوعی اشاره به زمین و گرفتاری های آن و دشمنی شیطان با ذریه آدم(علیه السلام) است. نسلی که از آدمیت دور شده و آنگاه تن به هر کاری خواهد داد. درست مثل برگی که از شاخه جدا گشته و سر از هر فاضلاب و منجلابی بر آورد.[6]

فَتَلَقَّی? ءَادَمُ مِن رَّبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْه^ِ? إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ [7]

{یاحمیدبحق محمّد...یاعالی بحق علی...یافاطربحق فاطمه...یامحسن بحق حسن...یاقدیم الاحسان بحق حسین(علیهم السلام)}

عن ابی عبدالله(علیه السلام):ان الله تبارک و تعالی عرض آدم فی المیثاق ذریته.فمر به النبی(صلی الله علیه و آله و سلم)و هو متکی علی علی علیه السلام و فاطمه(علیها السلام)تتلو هما و الحسن و الحسین(علیه السلام)یتلوان فاطمه ؛ فقال الله : یا آدم ! ایاک ان تنظر الیهم بحسد اهبطک من جواری .

فلما اسکنه الله الجنّه،مثل له النبی و علی و فاطمه و الحسن و الحسین(صلوات الله علیهم)فنظر الهیم بحسد،ثمّ عرضت علیه الولایه فانکرها فرمته الجنه باوراقها.فلمّا تاب الی الله من حسده و اقرّ بالولایه و دعابحق الخمسه:محمدوعلی وفاطمه والحسن والحسین(صلوات الله علیهم)غفر الله له وذلک قوله فَتَلَقَّیءَادَمُ مِن رَّبِّهِ کَلِمَاتٍ . [8]

* و در تفسیر علی‌ بن‌ ابراهیم‌ روایت‌ کرده‌ است‌ از حضرت‌ صادق‌ علیه‌ السّلام‌ إلی‌ أن‌ قال‌:  فَبَقَی‌ آدمُ أربعَینَ صَباحاً ساجِداً یَبْکی‌ علی‌ الجَنَّةِ .[9]

ای یک دله صد دله ، دل یک دله کن                          مهر دگران را ز دل خود یله کن

یک لحظه به اخلاص بیا بر در ما                                گر کام تو بر نیامد آنوقت گله کن

پیام ها:

1. همچنان که توفیق توبه از خداست،باید چگونگی و راه توبه را نیز ازخداوند دریافت کنیم.(مِن رَّبِّهِ کَلِمَاتٍ)

2. قبول توبه و ارائه ی راه آن ، از شئون تربیت و ربوبیّت اوست . (مِن رَّبِّهِ)

3 .این همه لطف و قبول توبه ، تنها کار خداست . (هو)

4 .اگر توبه واقعی باشد، خداوند آن را می پذیرد. (هُوَ التَّوَّابُ)

5 .اگر توبه را شکستیم ، باز هم خداوند توبه را می پذیرد. (هُوَ التَّوَّابُ)

6 .عذرپذیری خداوند همراه با رحمت است ، نه عتاب وسرزنش . (التَّوَّابُ الرّحیم )[10]

---